saçın yapısı

Saçın Yaşam Döngüsü

Hepimiz saçlarımızı kestirdiğimiz zaman bazı bölgelerin daha hızlı uzadığını görürüz. Hatta saçları canlansın diye saçlarını kazıtan insanlar artık bazı bölgelerin hiç uzamadığını ve inceldiğini farkederler. Saçlarımız her saç telinin ayrı ayrı evrelerde (mozaic cycle) bulunduğu dinamik bir yapıdır.
Irklar arasında farklılıklar olmakla beraber, (Asyalılarda ve siyah ırkta saç yoğunluğu beyaz ırka kıyasla daha azdır) bir kişide 100.000-125.000 civarında terminal saç teli bulunmaktadır.

1984 yılında patoloji uzmanı John T. Headington, saçlı deriden aldığı örnekleri (punch biopsy) o güne kadar herkesin yaptığı gibi boyuna değil de enine (horizontal) yaptığı bir kesi ile incelemeye başlayınca FOLİKÜLER ÜNİTE kavramı ortaya çıkmıştır.

FOLİKÜLER ÜNİTE nedir?

Foliküler ünite kollajen bir bant ile çevrelenen, çoğunlukla 1,2, veya 3 (nadiren 4-5) saç teli bulunduran, ter bezi (sebaceous gland) ve her saç teline yapışan çok ince bir kasın (arrector pili muscle) yapıştığı bölgeyi de içeren yapıdır. Bütün saçlarımız bu 2’li, 3’lü saçları barındıran foliküler ünitelerden oluşmaktadır.

Saç Döngüsü

Saçlarımız devamlı uzama, incelme, dökülme, evrelerini kapsayan dinamik bir döngü içindedir. Bu aşamalar her saç folikülünde birbirinden bağımsız olarak devam etmektedir.

Anagen Faz

Kalın, sağlıklı, uzayan terminal saçların bulunduğu evredir. Saçlarımızın yaklaşık % 84 – 90’ı anagen aşamasındadır. Bu faz her saç teli için yaklaşık 3 yıl sürmektedir.

Katajen Faz

Yaklaşık 3 hafta süren bir geçiş dönemidir. Programlı hücre ölümü (apoptosis) başlar. Dermal papilla sıkışır ve saç kökü cilt içinde yükselir. Saçta incelme ve pigment kaybı başlamıştır. Saçlarımızın yaklaşık % 2’si katajen fazdadır.

Telojen Faz

Ortalama 3 ay sürer. İncelmiş ve pigmentini kaybetmiş saçlar dökülür (club hair). Ne olduğunu bilmediğimiz bir sinyal ile saç ana hücresinden (stem cell) yeni bir folikül oluşmaya başlar. Bazen de uyuma fazı (Lag phase) dediğimiz bir döneme girilir ve saç 2-5 hafta hiçbir gelişme olmadan bekler. Saçlarımızın yaklaşık % 10 – 15’i telojen fazdadır.

Saçın Yapısı

Saçlarımız, keratin adı verilen kopmaya ve aşınmaya dayanıklı bir proteinden oluşmaktadır. Tırnaklarımızı da oluşturan keratin, aminoasit olarak adlandırılan daha küçük yapı taşlarının sıra sıra dizilmesi ile oluşur. Keratin sayesinde saç teli ince olmasına rağmen dayanıklı bir yapıya sahiptir.

Saç folikülü 3 vertikal segmentten oluşmaktadır:

1 - Üst Bölüm (Upper portion – Infundibulum): Saçın çıkış deliğinden, yağ bezinin (sebaceous gland) foliküle bağlandığı noktaya kadar olan kısım.

2 - Orta Bölüm (Middle portion – Isthmus): Yağ bezinin girişi ile kıl kasının (arrector pili muscle) yapıştığı bölgeye kadar olan kısım. Arrector pili kasının yapıştığı bölgeye BULGE Bölgesi (Bulge Region) denir. Bu bölge Kök Hücre çalışmalarında büyük önem taşımaktadır.

3 - Alt Bölüm (Lower portion – Inferior): Arrector pili kasının yapıştığı bölegeden folikülün tabanına kadar olan bölgedir. Folikül tabanında saç soğanı (hair bulb) bulunur. Saç soğanı, saç matriksi ve dermal papilla hücrelerinden oluşur.

0 yorum:

Yorum Gönder